ESG Baskısı Tedarik Zincirine İniyor

Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterleri artık yalnızca halka açık büyük şirketlerin değil, onlara mal ve hizmet sağlayan tüm tedarik zinciri aktörlerinin de gündeminde.

Özellikle AB merkezli şirketler, TSRS, ESRS ve CBAM gibi regülasyonlara uyum sağlamak için, alt tedarikçilerine çevresel performans, etik çalışma koşulları ve veri raporlama konularında net sorumluluklar yüklüyor.

Bu politika notu, küçük ve orta ölçekli tedarikçilerin uyum stratejilerini belirlemesi, kendi kapasitelerini artırarak ilişkilerini güçlendirmesi için pratik bir yol haritası sunuyor.

1. ESG Talepleri Neden Alt Tedarikçilere Yansıyor?

• Büyük şirketler, regülasyonlara uyum sağlamak veya yatırımcı ilişkilerini güçlendirmek için:
  • Tüm değer zincirini analiz etmek zorunda kalıyor (örn. ESRS E1 ve S1 kapsamları)
  • ESG skorlarını artırmak için tedarikçilerini sınıflandırıyor ve denetliyor
  • CBAM gibi karbon bazlı düzenlemelerden etkilenmemek için kapsam 3 emisyonlarını azaltmak istiyor
• Bu nedenle küçük tedarikçilerden “sertifika, beyan, veri” talep edilmesi giderek yaygınlaşıyor.

2. Küçük Tedarikçilerin Karşılaştığı Zorluklar

• ESG’nin teknik terminolojisine aşinalık eksikliği
• İnsan kaynağı ve raporlama kapasitesi kısıtlı
• Regülasyon diline uzaklık
• Müşteri kaybetme korkusu

Ancak çözüm, “raporlama uzmanı olmak” değil, ölçek uyumlu adımlarla kurumsallaşmak.

3. Nereden Başlanmalı?

A. Risk Değerlendirmesi:

• Öncelikle hangi ESG başlıklarının sizin sektörünüz için kritik olduğuna karar verin.
• Örneğin:
  • Gıda üreticisiyseniz: Hijyen, atık, su kullanımı
  • Tekstil tedarikçisiyseniz: Kimyasal kullanımı, iş güvenliği
  • Lojistik hizmet sağlayıcısıysanız: Emisyonlar, yakıt kullanımı

B. Temel ESG Verisi Hazırlığı:

• Aşağıdaki alanlarda basit kayıtlar tutmak, ilk adım için yeterlidir:
  • Elektrik ve yakıt tüketimi (Kapsam 1–2 emisyon verisi için temel)
  • Çalışan sayısı, yaş, cinsiyet dağılımı
  • Mesai, sendika, iş güvenliği ihlalleri
  • Atık türleri ve bertaraf yöntemleri

C. Sertifikasyon / Taahhüt Belgesi:

• Henüz ISO 14001, ISO 45001 gibi belgeleriniz yoksa dahi;
  • Müşteriyle yazılı bir taahhüt metni üzerinden ESG yaklaşımınızı beyan edebilirsiniz.

4. Dijital Araçlar ve Şablonlar: Küçükler İçin Büyük Yardımcılar

• Excel tabanlı ESG izleme şablonları (S4A örnekleri yakında erişime açılacak)
• Bedelsiz çevresel hesaplayıcılar (örneğin Carbon Footprint Calculator for SMEs)
• Online eğitim platformları (KOSGEB, İSO, TSE gibi kurumlar tarafından sağlanan modüller)

5. ESG’yi Bir Fırsat Alanına Dönüştürmek

Uyum, sadece bir zorunluluk değil aynı zamanda bir farklılaşma aracıdır:

Kazanım	Nasıl?
Yeni müşterilere erişim	ESG uyumlu sertifika veya taahhüt sunumu
Tedarikçi puanlamasında öne çıkmak	ESG veri beyanı sunmak
Düşük maliyetli finansmana erişim	Yeşil kredi kriterlerine uyum
Kriz dayanıklılığı	İSG ve çevresel riskleri önceden yönetmek

Sonuç

Büyük firmalarla çalışmak isteyen küçük tedarikçiler için ESG farkındalığı bir rekabet avantajı haline gelmiştir. Her şirketin tüm göstergelere hâkim olması beklenmez; ancak temel bazı alanlarda kayıt tutmak, iyileşmeye açık olmak ve güvenilirlik sunmak yeterlidir.

S4A, küçük işletmelerin bu süreci anlaması ve yönetmesi için özel olarak geliştirilmiş rehber ve araçlarıyla destek sunmaktadır.